Hizmet Sağlayıcı Bakımından Ticari Elektronik İleti Mevzuatındaki Değişiklikler

6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un (“ETK”) 2015 yılında yürürlüğe girmesinden bugüne ticari elektronik iletilerin daha kontrollü bir hal aldığı söylenebilir. Bu durumun başlıca sebepleri hizmet sağlayıcıların mevzuata uyum sürecini gerçekleştirmeleri, aracı hizmet sağlayıcıların üstlendiği rol ve tüketici şikayetleri sonucu cezai yaptırımlar olmuştur.

Her geçen gün ticari elektronik ileti ile pazarlama faaliyetlerine ulaşım maliyetlerinin düşmesi, ticaretin teknoloji ile daha yoğun teması ve elektronik ticaret hacminin ve aynı oranda tüketici şikayetlerinin artması nedeniyle sürecin merkezi bir sistem üzerinden elektronik kayıtların kontrolü ile gerçekleştirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Buna ilişkin ETK’da düzenleme her ne kadar 2017 yılının sonunda gerçekleştirilmişse de 2020 yılının başında geçiş süreci başlatılmış, Haziran ve Eylül ayları anahtar tarihler olarak belirlenmiştir.

Ticari elektronik ileti gönderen bir hizmet sağlayıcıyı 04.01.2020 tarihinden itibaren neler bekliyor?

Ticaret Bakanlığı tarafından elektronik ticari ileti trafiğinin kontrolü, ticari elektronik ileti onayı alınması, reddetme hakkının kullanılması ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesi İleti Yönetim Sistemi (“İYS”) isimli merkezi elektronik sistem kurulmasına karar verilmiştir. Bakanlık, bu sistemin kurulması için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ni görevlendirmiştir. TOBB tarafından kurulan İleti Yönetim Sistemi A.Ş., İYS’yi hayata geçirmek için çalışmalara başlamıştır.

Her ne kadar değişikliklerin yer aldığı düzenleme 04.01.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlansa da esaslı değişikliklerin neredeyse tamamının yürürlük tarihi 01.09.2020 olarak belirlenmiştir. Fakat bu tarihe kadar hizmet sağlayıcılar tarafından yerine getirilmesi gereken kilit yükümlülükler bulunmakta.

1. Hizmet Sağlayıcı’nın İYS’ye Kayıt Yükümlülüğü

➢İYS’nin hizmet sağlayıcıların kullanımına Mart 2020’de açılacağı belirtilmiş olup, İYS tarafından hizmet sağlayıcıların başvurularının kabulüne başlanmıştır. Ticari elektronik ileti gönderecek her şirketin markaları/işletmeleri özelinde bu sisteme kayıt yükümlülüğü bulunmaktadır.

➢Hizmet sağlayıcılar, https://iys.org.tr/hizmet-saglayici/basvuru/yeni-girislinki üzerinden kayıt işlemini gerçekleştirebilmekte olup, İYS’ye kayıt için;

i. Hizmet sağlayıcı tüzel kişi ise; Şirket unvanı, vergi kimlik numarası, MERSİS numarası ve fatura adresi, imza sirküleri, firma ünvanının ve yetkililerinin yer aldığı ticaret sicil gazetesi, tescilli marka bulunuyor ise marka tescil belgeleri (zorunlu değil) ve ıslak imzalı İleti Yönetim Sistemi Hizmet Sözleşmesi. İmza yetkilisinin adı ve soyadı, doğum tarihi, T.C. kimlik numarası, cep telefonu numarası, e-posta adresi.

ii. Hizmet sağlayıcı gerçek kişi ise; İmzaya yetkili kişinin bilgilerini ve bahsi geçen belgeleri sağlama koşulu aynı kalmak üzere, MERSİS numarası (zorunlu değil) yerine T.C kimlik numarası, imza sirküleri veya imza beyannamesi

gereklidir.

Bunlara ek olarak kaydın yalnızca mersis kaydı bulunan şirketlerce, mersis kayıtlarındaki hizmet sağlayıcının yetkilileri tarafından Temel Hizmetler Kullanım Taahhütnamesi’nin elektronik imza ile imzalanarak gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtmekte fayda var.

Peki İYS’ye kayıt işleminin hiç gerçekleştirilmemesi veya geç gerçekleştirilmesi halinde hizmet sağlayıcıları ne gibi sonuçlar beklemekte?

➢Düzenleme ile Yönetmeliğin 5. maddesine eklenen 3. fıkrada açıkça İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyeceği ve İYS’ye yüklenmeyen onayların geçersiz kabul edileceği düzenlenmiş. Kaldı ki hizmet sağlayıcı mevzuata aykırı olarak göndermek istemesi halinde dahi çalışılması halinde aracı hizmet sağlayıcı, İYS’ye kayıt olmayan ve/veya ileti göndermek istediği alıcının İYS’de izin kaydı bulunmayan hizmet sağlayıcıların bu taleplerini karşılayamayacaktır. Bilindiği üzere ticari elektronik ileti gönderimi için bir aracı hizmet sağlayıcıyla çalışma zorunluluğu bulunmamaktadır.

➢Hizmet sağlayıcılar, İleti Yönetim Sistemi’ne kayıt, kayıt sonrası izin yönetimi, teknik entegrasyon vb. hizmetlerini İleti Yönetim Sistemi tarafından akredite olacak şirketler (“Entegratör”) aracılığıyla temin edebilecektir.

2. Elektronik Ticari İleti Onaylarının İYS’ye Aktarılması

➢Düzenleme ile hizmet sağlayıcılara 01.06.2020 tarihine kadar bu tarihe kadar almış olduğu veri tabanındaki mevcut ticari elektronik ileti onaylarını İYS’ye aktarma yükümlülüğü gelmiştir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyeceği ve İYS’ye yüklenmeyen onayların geçersiz kabul edileceği Yönetmelikte açıkça düzenlenmiştir.

➢Hizmet sağlayıcı tarafından İYS’ye izinlere ilişkin:

i. İletişim adresi

ii. İzin türü (onay/ret)

iii. İzin tarihi

iv. İletişim kanalı (arama/mesaj/e-posta)

v. İzin kaynağı (1 Mayıs 2015 öncesi mal veya hizmet teminine yönelik işlem sırasında alıcının elektronik iletişim adresini vermesi, ıslak imzalı onay formu, web sitesi vb.)

bilgileri yüklenecektir. Bu bilgiler dışında alıcının adı, soyadı, kimlik numarası ve benzeri kişisel veriler İleti Yönetim Sistemi tarafından talep edilmez, alınmaz ve saklanmaz.

3. Onay Kayıtlarının Saklama Süresinin 1 Yıldan 3 Yıla Çıkartılması

➢Bilindiği üzere hizmet sağlayıcı, ileti onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren bir yıl süreyle saklamakla yükümlüydü. Bu yükümlülüğü hizmet alması halinde aracı hizmet sağlayıcıdan talep etme imkanı bulunmaktaydı. Bu bir yıllık süre 04.01.2020 tarihinden itibaren 3 yıl olarak güncellenmiştir.

Bu değişiklik saklama süresi 04.01.2020 tarihinde sona ermiş(değişiklik öncesi Yönetmelik’e göre) kayıtlar için de geçerlidir.

4. Sesli Arama İçeriklerinin Güncellenmesi

Düzenleme ile sesli arama içeriğinde; tacir hizmet sağlayıcılar için ticaret unvanına, esnaf hizmet sağlayıcılar için ise adı ve soyadına yer verilmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Hizmet sağlayıcılar bunlara ek olarak marka veya işletme adı gibi kendisini tanıtan diğer bilgilere de yer verebilecektir.

Bu kısma kadar olan yükümlülüklerin 01.06.2020 tarihine kadar yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu kısımdan itibaren ele alınacak düzenlemeler 01.09.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yükümlülüklere ilişkindir.

İYS, 01.09.2020 tarihinden itibaren hizmet sağlayıcıların ticari ileti gönderimleriyle ilgili neleri değiştirecek?

➢Hizmet sağlayıcılar, 01.09.2020 tarihinden itibaren ticari elektronik ileti onaylarını İYS aracılığı ile alabileceği gibi, mevcut onay süreçlerini sürdürme serbestisine bir farkla sahip olacak. Hizmet sağlayıcı İYS aracılığı ile temin etmediği iletilerilere ilişkin onay kayıtlarını onayın alınma tarihinden, ret bildirimlerini ret bildiriminden itibaren 3 iş günü içindeİYS’ye kaydetmekle yükümlüdür. Aksi halde kaydedilmeyen onaylar geçersiz sayılacaktır.

➢Onayın elektronik ortamda alınması durumunda, onayın alındığı bilgisi, reddetme imkânı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine iletilme süresi “aynı gün” olarak belirlenmişken düzenleme ile 24 saat olarak değiştirilmiştir.

➢Bilindiği üzere tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler için onay alınması zorunlu değildi. Düzenleme ile bu istisna kapsamında ticari elektronik ileti gönderilecek tacir ve esnaf alıcıların elektronik iletişim adreslerinin hizmet sağlayıcı tarafından İYS’ye kaydedilme yükümlülüğü getirilmiştir.

İYS üzerinden alınan onaylara ilişkin aşağıdaki istisnalar getirilmiştir.

i. İYS üzerinden alınan onaylara ilişkin olumlu irade beyanı ve elektronik iletişim adresinin yer alması yeterli kabul edilmiştir. (Ad-soyad bilgisi istisna tutulmuştur.)

ii. İYS üzerinden onayın elektronik ortamda alınması durumunda, hizmet sağlayıcı, onayın alındığı bilgisi, reddetme imkânı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine iletilmesi yükümlülüğünden istisna tutulmuştur.

iii. İYS üzerinden temin edilen onay ve ret bildirimleri, 3 iş günü içerisinde İYS’ye kayıt yükümlülüğünden istisna tutulmuştur.

Elektronik Posta Yoluyla Gönderilen Ticari Elektronik İletilere Getirilen İstisnalar

➢ Elektronik posta yoluyla gönderilen ticari elektronik iletilere ilişkin aracı hizmet sağlayıcı aşağıdaki yükümlülüklerinden istisna kılınmıştır.

i. Ticari elektronik ileti gönderimine ilişkin sistemini İYS ile uyumlaştırma,

ii. İYS’ye kaydolmayan hizmet sağlayıcılara ait ticari elektronik iletilerin gönderimini başlatmama,

iii. Hizmet sağlayıcının talimatı doğrultusunda ticari elektronik ileti gönderimini başlatan aracı hizmet sağlayıcı, ileti gönderimine başlamadan önce İYS üzerinden alıcıların onayının olup olmadığını kontrol etme ve İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ileti gönderimini başlatmama,

iv. Hizmet sağlayıcıdan aşağıdaki elektronik iletiler için beyan alma;

▪ Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin, değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler

▪ Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ile hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumlarında,

▪ Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler

v. Şikâyet başvurularına konu iletilere ilişkin bilgi ve belge taleplerini İYS üzerinden on beş gün içinde yanıtlama.

İYS’nin devreye alınmasının birçok iyi yanı bulunsa da İYS A.Ş.’nin bu kadar yoğun ileti trafiğine ilişkin kuracağı sistemin ayakta kalması ve veri güvenliği için nasıl önlemler alacağı merak konusu. Özellikle 01.06.2020 tarihinden itibaren mevcut onaylara ilişkin alıcılara, her bir marka için ayrı bir İYS kaydı olacağı düşünüldüğünde, nasıl bir onay bilgilendirme süreci gerçekleştirileceği önem taşımakta.

Yönetmelik değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihte İYS üzerinden paylaşılan kilit tarihler gün bazında net olarak belirtilmişken zaman içerisinde ay olarak genellenmiştir. Örneğin İYS’nin hizmet sağlayıcıların kullanımına açılması 01.03.2020 olarak düzenlenmişken, Mart 2020 olarak güncellenmiştir.

Bu 2–3 aylık süre zarfı hizmet sağlayıcıların mevcut onaylarını kaydetmeleri için yeterli olup olmayacağını yaşayarak gözlemleyeceğiz. Bakanlık’ın 01.06.2020 ve 01.09.2020 tarihlerini üç ay erteleme yetkisi olduğunu hatırlatmakta fayda var.