Bugün (05.04.2023) tarihli Resmi Gazete’de Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Düzenleme”) ile tüzel kişilerin uzaktan kimlik tespiti Mali Suçlar Araştırma Kurumu (“MASAK”) düzenlemelerinde de yerini almıştır.

Uzaktan Müşteri Edinimi Sürecinin mevzuat tarihçesini hatırlayacak olursak;

2021.04.01 — Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine Ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

2021.04.30 — Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğ sıra no 19 (“Tebliğ”) Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

2021.05.01 — Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine Ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğ sıra no 19 yürürlüğe girmiştir.

2021.12.01 —Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik ve Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ’de uzaktan iletişim aracı ile müşteri kimliğinin doğrulanması süreçlerine ilişkin düzenlemer yerini almıştır.

2022.10.06 — Tüzel Kişilere ilişkin süreçleri içeren Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kı̇mlı̇k Tespı̇tı̇ Yöntemlerı̇ne ve Elektronı̇k Ortamda Sözleşme İlı̇şkı̇sı̇nı̇n Kurulmasına İlı̇şkı̇n Yönetmelı̇kte Değı̇şı̇klı̇k Yapılmasına Daı̇r Yönetmelı̇k Taslağı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”) tarafından görüşe sunulmuştur.

2023.04.05 — Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler için uzaktan kimlik tespiti düzenlemesi gerçekleştirilmiştir.

Bankalar

Bilindiği üzere Bankalar, 01.05.2021 tarihi itibariyle gerçek kişilere ilişkin uzaktan kimlik tespiti ile müşteri edinimi süreçlerini gerçekleştirebilmektedir.

Bankaların, tüzel kişilerle uzaktan kimlik tespiti ile müşteri edinimi süreçlerini gerçekleştirebilmesi için;

1. BDDK tarafından Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kı̇mlı̇k Tespı̇tı̇ Yöntemlerı̇ne ve Elektronı̇k Ortamda Sözleşme İlı̇şkı̇sı̇nı̇n Kurulmasına İlı̇şkı̇n Yönetmelı̇kte,
2. MASAK tarafından; Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik’te ve Genel Tebliğ Sıra No 19’da,

düzenleme yapılarak tüzel kişilerin uzaktan müşteri edinimi süreçlerininin yasal zeminin oluşturulması ile usul ve esaslarının belirlenmesine ihtiyaç bulunmaktaydı.

BDDK 2022 Ekim ayında Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı’nı (“Taslak Yönetmelik”) kamu oyunun görüşüne sunmuş ve Taslak Yönetmelik’e ilişkin görüş toplama sürecine başlamıştı.

Taslak Yönetmelik’in MASAK düzenlemeleri ile uyumlu olması için Yönetmelikte ve Tebliği’de düzenleme gerçekleştirilmesi gerekmekteydi. Bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanan Düzenleme ile Yönetmelik’e ilişkin düzenleme ihtiyacı giderilmiştir.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 01.12.2021 tarihinde;

1. Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik ve
2. Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ’de

gerçekleştirilen köklü değişiklikler arasında uzaktan iletişim aracı ile müşteri kimliğinin doğrulanması süreçlerine ilişkin düzenlemer de yerini almıştır.

Anılan tebliğ ve yönetmelikte, gerçek ve tüzel kişi ayrımına gidilmemiş olsa da MASAK düzenlemelerinde ödeme ve elektronik para kuruluşları için müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla kullanılacak uzaktan kimlik tespiti yöntemlerine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmediği için uygulama alanı bulamamıştır.

19 sıra nolu MASAK Tebliği yalnızca;
– banka, 
-sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar ve
– ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler 
bakımından düzenlemeler içermektedir.

05.04.2023 Tarihi İtibariyle Tüzel Kişilerin Uzaktan Müşteri Edinimi Süreciye Müşteri Edinilmesi

Bankalar

Bugün itibariyle bankaların tüzel kişiler için uzaktan müşteri edinimi sürecini yürütmeleri hukuken halen mümkün değildir.

Bankaların tüzel kişiler için uzaktan müşteri edinimi sürecini yürütebillmeleri için;

1. Müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla kullanılacak uzaktan kimlik tespiti yöntemlerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Tebliğ’deki “müşteri” tanımının Yönetmelik’e paralel olarak düzenlenmesi,

2. BDDK tarafından Taslak Yönetmelik’in yürürlüğe alınması,

gerekmektedir.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları

Bugün itibariyle ödeme ve elektronik para kuruluşlarının tüzel kişiler için uzaktan müşteri edinimi sürecini yürütmeleri TCMB mevzuatı bakımından mümkünken MASAK mevzuatı bakımından halen mümkün değildir.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının, tüzel kişileri uzaktan müşteri edinimi yoluyla müşteri yapabilmeleri için MASAK mevzuatı açısından müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla kullanılacak uzaktan kimlik tespiti yöntemlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi gerektiği kanaatindeyiz.

Genel Değerlendirme

Yaklaşık iki yıldır süren yasal düzenleme çalışmalarının neticesinde Bankalar ve Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları, tüzel kişi müşteri adaylarını uzaktan müşteri edinimi ile müşteri yapmaya bir adım daha yaklaşmıştır.

Bankalar’ın tüzel kişi müşteri adaylarını uzaktan müşteri edinimi ile müşteri yapabilmeleri için BDDK ve MASAK mevzuatı bakımından bir kısım düzenlemelere ihtiyaç bulunsa dahi Düzenleme ve Taslak Yönetmelik, bu ihtiyacın yakın bir tarihte giderileceği izlenimi vermektedir.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları’nın müşteri adaylarını uzaktan müşteri edinimi ile müşteri yapabilmeleri ise MASAK tarafından Tebliğ Sıra No 19’da yapılacak düzenleme veya ayrı bir düzenleme ile müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla kullanılacak uzaktan kimlik tespiti yöntemlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi ile mümkün olabileceği kanaatindeyiz.

1. Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine Ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik

Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=38568&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

2. Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğ sıra no 19

Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=38566&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5

3. Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik

Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=39080&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

4. Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ

Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=39081&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5

5. Tüzel Kişilere ilişkin süreçleri içeren Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kı̇mlı̇k Tespı̇tı̇ Yöntemlerı̇ne ve Elektronı̇k Ortamda Sözleşme İlı̇şkı̇sı̇nı̇n Kurulmasına İlı̇şkı̇n Yönetmelı̇kte Değı̇şı̇klı̇k Yapılmasına Daı̇r Yönetmelı̇k Taslağı

Erişim: https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/1139

6. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230405-17.pdf